Zębiak – co to jest, jakie są przyczyny?
Zębiak, nazywany inaczej odontomą, to łagodny nowotwór jamy ustnej, objawiający się niekształceniem wyrostka zębodołowego oraz zatrzymaniem zęba stałego. Zębiaki nie dają objawów bólowych, a podczas przebijania się przez dziąsła, przypominają normalny ząb. W jaki więc sposób rozpoznać zębiaka, jak go leczyć, i czy rokowania są korzystne? Zapraszamy do krótkiej lektury!
Czym jest zębiak – odontoma?
Zębiak to łagodna odmiana nowotworu, która pojawia się zazwyczaj w wieku dojrzewania. Zębiaki należą do grupy guzów nowotworopodobnych, stanowiąc jednocześnie aż 67% zmian tego typu.
Warto wspomnieć że zębiaki nie są zaliczane do złośliwych nowotworów szczęki czy żuchwy, lecz do tak zwanych zmian rozwojowych. Ich powstawanie nie jest jednak do końca wyjaśnione, choć uważa się że do ich wyrastania mogą przyczyniać się infekcje, urazy, lub zaburzenia genetyczne. Obecnie najbardziej popularną i prawdopodobną teorią jest twierdzenie, że wspomniany nowotwór powstaje na podstawie zaburzeń pojawiających się podczas rozwoju zawiązka zęba.
Zębiaki mogą pojawiać się bez związku z innymi czynnikami, lub jako element niektórych chorób. Zdarza się bowiem że występują jako składowa zespołu Gardnera, czyli rodzinnej polipowatości jelit, a same zębiaki są jednym z pierwszych zdiagnozowanych objawów.
Jakie są odmiany zębiaków?
Rodzaje zębiaków nie mają znaczenia klinicznego, i praktycznie każdy z nich wymaga podobnego postępowania leczniczego. Wyróżniamy zatem kilka typów zębiaków:
- Zębiak złożony (odontoma completum) – składa się z masy, w skład w której wchodzi zębina, cement, i szkliwo, w niewłaściwych proporcjach.
- Zębiak zestawny (odontoma compositum) – przyjmuje bardziej regularną formę od zębiaka złożonego, składając się ze szkliwa, cementu, zębiny, oraz miazgi.
- Zębiak mieszany (odontoma mixtum) – jest to połączenie zębiaka złożonego i zębiaka zestawnego.
- Zębiak wyrznięty (erupted odontoma) – wariant zębiaka zestawnego, ulegający procesowi wyrznięcia.
Jakie są objawy zębiaka?
Niestety zębiaka dość trudno zdiagnozować, gdyż nie powoduje objawów bólowych. Często zdarza się że postawiona diagnoza jest niewłaściwa, ponieważ bardzo ciężko go wykryć. Najskuteczniejszym sposobem na jego znalezienie jest zrobienie badania rentgenowskiego, które potwierdzi jego obecność. Nowotwory te mogą występować w każdym odcinku wyrostka zębodołowego szczęki oraz części zębodołowej żuchwy. Najczęstszą lokalizacją jednak, jest boczny odcinek trzonu żuchwy, oraz przód szczęki. To właśnie tam najczęściej pojawiają się zębiaki. Jako że zębiaki nie powodują bólu, jedynym sposobem na ich zauważenie jest zaobserwowanie objawów takich jak:
- wyrzynanie się zęba z opóźnieniem,
- obecność guzków na dziąsłach,
- trudności w przełykaniu pokarmu i płynów,
- powiększone kości pod zębami.
Zębiak – diagnoza i leczenie
Tak jak wspomnieliśmy, do zdiagnozowania zębiaka niezbędne jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. To właśnie na nim dokładnie widać jego budowę, oraz miejsce w którym się znajduje. Jest to łagodny nowotwór, w związku z czym jego leczenie w większości przypadków przebiega bezproblemowo. Niezbędna w tym wypadku jest interwencja chirurgiczna, podczas której lekarz usuwa guza wraz z torebką. Zabieg jest wykonywany po podaniu znieczulenia miejscowego, tak więc jest całkowicie bezbolesny. To zapobiega jego ponownemu powstawaniu, oraz rozrastaniu się. W większości przypadków fragment wyciętego guza wysyła się do laboratorium w celu przeprowadzenia badań histopatologicznych, dzięki czemu można ustalić przyczyny jego powstawania.
Im wcześniej zdiagnozujemy zębiaka i podejmiemy leczenie, tym szybciej unikniemy powikłań, takich jak:
- zatrzymanie zęba stałego,
- rozchwianie lub przesunięcie sąsiadujących zębów,
- zniekształcenie wyrostka zębodołowego.
